سقوط رضاخان تا ملی شدن صنعت نفت
خلاصه مطالب این قسمت:
سرفصل های تاریخ ایران
سرفصل‌های تاریخ ایران در صدساله‌ی اخیر چه بود؟ آن وقایعی که هر کدام منجر
به ورق خوردن برگی در تاریخ شده و مرحلهٔ جدید آغاز
گردید:
- تحریم تنباکو و برهم زدن قرارداد استعماری
انگلیس در سال ۱۲۷۰
- انقلاب مشروطه و پیروزی بر استبداد قاجار
به دست ستارخان و باقرخان در سال ۱۲۸۷
- ملی کردن صنعت نفت به رهبری دکتر مصدق در سال ۱۳۲۹
- قیام ۳۰ تیر علیه دیکتاتوری محمد رضا شاه و روی کار آمدن دکتر محمد
مصدق در سال ۱۳۳۱
- قیام ۱۵خرداد ۴۲ که
به رگبار بسته شد در سال ۱۳۴۲
- قیام و انقلاب ضد سلطنتی در سال ۱۳۵۷
- تظاهرات ۵۰۰ هزار نفره در تهران، پایان فاز سیاسی در سال ۱۳۶۰
- قیام خاموش نشدنی بعد از دیماه ۹۶ در سال ۱۳۹۶
وقایع جنگ جهانی دوم و تاثیرات آن در ایران
قسمت دوم از برنامه «راهی که آمدیم»، از جریان این وقایع در جنگ جهانی دوم و
تأثیرات آن در ایران آغاز می‌شود و تا آستانهٔ جریاناتی که
به ملی شدن صنعت نفت توسط دکتر محمد مصدق انجامید، ادامه پیدا می‌کند.
درسال ۱۳۱۸ جنگ جهانی دوم آغاز
می‌شود. در این جنگ در یک طرف آلمان (هیتلر) و ایتالیا (موسیلینی) و ژاپن قرار
داشتند که به دول محور یا متحدین معروف بودند. در طرف دیگر متفقین جای می‌گرفتند.
ازتیر ۱۳۲۰یعنی ازسال ۱۹۴۱ هیتلر لشکرکشی عظیمی را به سمت شوروی شروع کرد. او قسمتهای
زیادی ازآن را فتح نمود. متفقین پیروزی هیتلر بر شوروی را به مثابه شکست خود می‌دیدند.
به همین دلیل در پی کمک رسانی به شوروی برآمدند. تنها راه رساندن کمک به شوروی،
ایران و از طریق بنادر جنوب آن بود. اما رضاخان در این میان به هیتلر متمایل بود.
به همین دلیل متفقین با حمله به ایران وارد آن شده و رضاخان را برکنار کردند.
سقوط رضا شاه
سقوط رضا شاه در ایران به دلیل آنکه حکومت جدید هنوز نتوانسته بود ارکان
سرکوب و قدرت خود را بر کشور مستولی کند، منجر به ایجاد فضای باز سیاسی- اجتماعی
شد. در همین دوران بود که جریاناتی چون حزب توده شکل گرفتند. همچنین با پایان
یافتن جنگ جهانی دوم، دول استعماری چون انگلیس در اثر جنگ ضعیف شده بودند. این ضعف
در کشورهای مستعمره منجر به تحرکات جنبش‌های آزادیبخش شد و جنبش‌های بسیاری شکل
گرفت. از جمله چین در سال ۱۳۲۷ از یوغ
استعمار خارج گشت.
در ایران اما به دلیل خیانت حزب توده و وابستگی آن به شوروی، پتانسیل مردمی
نتوانست تغییری ایجاد کند. در آذربایجان فرقهٔ دموکرات که
وابسته به شوروی بود اعلام خودمختاری کرد که با پس کشیدن شوروی در مذاکرات قوام السلطنه
با مسکو، فروپاشید.
ملی شدن صنعت نفت به رهبری دکتر محمد مصدق
در همین فضای باز سیاسی جبههٔ ملی تحت رهبری دکتر مصدق
نیز تشکیل شد. دکتر مصدق سرانجام توانست با تلاش‌های بسیار نفت ایران را ملی کند.
مروری بر تاریخچه سازمان مجاهدین خلق ایران با محمد حیاتی(۱۸)
***
مطالعه سایر قسمتهای این مطلب:
