نوروز؛ آیین یا تجلی زیستن؟

۳۰اسفند۹۹

نوروز

بهار، زیستنی است یا آمدنی؟ نوروز، بودن است یا شدن؟ بهار، سیر است یا صیروت؟ نوروز، روز را زیستن است یا روزگار را از «بودن» تا «شدن» پیمودن؟ نوروز و بهار، آیین هستند یا انتخاب شدنی؟

نوروز و بهار، در زمره‌ی فلسفی‌ترین رخدادها و معناهایی هستند که به چراییِ «بودن» ما پاسخ می‌دهند. در این چرایی و پاسخ آن، با چشم‌انداز نوعی زندگی از گذشته تا به امروز تأمل می‌کنیم.

فرود آمدن کاروان زمان بر آستان نوروز، حکایتی‌ست از هزار و یک شب‌های رازآمیز و خاطره ‌آمیز زمین و انسان، اما نامکرر. اعجاب‌ناک و پرسش‌انگیز همین است که نامکرر است؛ اگر چه ورق خوردن مکرر تقویم باشد که بر گرد نقطه‌ی پرگار زمان می‌گردد. و اعجاب ‌انگیزی‌اش از پس آمدن‌ها و رفتن‌هایش در شوق بی‌مثال وصال ما به آن است؛ و این شوق وصال، بهار را و نوروز را جامه‌ی عشقی انسانی می‌پوشاند؛ چرا که تنها عشق است که رهایی می‌بخشد.

خصلت عشق، انفجاری‌ست؛ چون لحظه‌ی ناگهانی گشودن شیپور بنفشه. مثل فریاد شوق‌آمیز لحظه‌ی تحویل سال نو. این‌گونه است که نوروز و بهار فقط آمدنی نیستند، بلکه زیستنی‌اند. و زیستن، بهار را و نوروز را جامه‌ی انسانی می‌پوشاند. این‌گونه است که نوروز و بهار، پاسخ فلسفی‌شان را در پیوند با انسان می‌یابند؛ آنگاه که زیستنی می‌شوند، آنگاه که صیرورت بودن تا شدن می‌گردند، آنگاه که فقط آیین نیستند بلکه انتخاب شدنی‌اند.

بهاری که انسان می‌سازد، گلی‌ست که از سیم خاردار رد می‌شود. عطر و شمیمی‌ست که حصارها را می‌شکند.

نوروزی که آدمی شوق وصالش را صیقل می‌زند، دفتر آرزوی شهری‌ست که حتی اگر شلاق بخورد، آرزوها و شوق وصالش را خط نمی‌زند.

بهاری که انسان می‌سازد، پرنده‌یی است که هرگز به قفس عادت نمی‌کند و بر لوح رؤیاهای دست‌بند زده‌اش، ضربدر قرمز نمی‌کشد.

نوروزی که دنبال انسان نو می‌گردد، بارانی‌ست که لب سنگ خارا را می‌گشاید و از آن بنفشه می‌رویاند.

بهاری که انسان را می‌سازد، بالی‌ست که پروازش را چرا و دلیل نیست.

بهاری که در انسان زندگی می‌کند، صدا و کلمه‌یی است که به عصر نور پیوسته و هیچ پستوی ممیزی‌گذاری را توان شکستنش نیست.

انسان عجین گشته با پیام بهار و نوروز، به ارثیه‌های عاشقی‌اش در زمین و زمان دست یافته است که هیچ دیکتاتور و سارقی را نوان رهزنی آن نیست.

چنین فلسفه‌یی از بهار و نوروز، از میان تعریف‌ها و تبیین‌ها راه افتاده و عینیت مادی و واقعی و ملموس در حیات یک خلق، یک مقاومت با جنبش‌ها و قیام‌هایش یافته است.

بهار مقاومتی که در ۴۲سال گذشته از اوین، قزل‌حصار، عادل‌آباد، وکیل‌آباد، گوهردشت و... گذشته، شوق به هم رسیدن پویندگان آزادی‌ست که هیچ قیچیِ «ترور» و هیچ حلقه‌ی «دار» ی توان توقفش را نداشته است.

نوروز مقاومت و قیامی که در ۴۲سال گذشته هفت سین‌اش را برنچیده، رویش ناگزیری‌ست که تابلوهای «ممنوع!» را تسخیر کرده است.

بهار مقاومت و قیامی که در ۴۲سال گذشته هرگز به خزان نگراییده، اندیشه‌یی‌ست که زنجیر می‌گسلد.

نوروزی پیوسته در تجلی، همان استمرار بهار مقاومت و قیامی‌ست که مدام در لحظه‌ی رویش ناگزیر بوده است.

نوروز این ۴۲سال، همان ماهیان برون‌ جسته از تنگ‌های هفت‌سین‌ها بوده و هست که تمام آب دریای مقاومت و قیام برای آزادی را به درون تنگ فروردین و بهاران ریخته است تا بهار ــ حتی اگر لاله‌پوش و شقایق‌خون ــ دل‌تنگ نباشد.

سالیان متمادی‌ست که فلسفه‌ی نوروز و بهار در خیابان و کوی و برزن تعبیر می‌شود و به‌نوشته‌های نویدبخش «توانستن»، بر دیوارهای کوی و برزن تجلی می‌یابد.

سالیان متمادی‌ست که نوروز و بهار از نماد طبیعت و هفت‌سین به واقعیت نوعی زندگی پای نهاده‌اند. در این پای نهادن است که فلسفه‌ی وجودی و نمادین‌شان را پاسخ می‌یابند تا در قاب یک آیین، ساکن نشوند.

اگر نوروز یک شوق وصال و بهار یک امید و تجلی رویش است، باید با این شوق و با این تجلی زیست تا به فرهنگ نوروز و بهار در ما بالغ گردند. این بلوغ باید از طبیعت به حیات اجتماعی ما راه یابد و لاجرم در ضرورت ناگزیر آزادی و برابری متبلور شود.

در آغاز چهل‌وسومین بهار مقاومت برای آزادی، تبلور این بلوغ برای میهن ما ذوب کردن زمستان دیکتاتوری ولایت فقیهی است. این پاسخی شایسته به تجلی یافتن نوروز و بهار در حیات اجتماعی ما می‌باشد تا نوروز را از سکون در قاب یک آیین برهانیم.

اشتراک: