۱۲شهریور۱۴۰۰
میکیس تئودوراکیس آهنگساز نامدار و مترقی یونانی
در وجود میکیس تئودورآکیس فرهنگ، سیاست، هنر، ادبیات، موسیقی و آزادی به‌هم آمیخته شدند. همبستگیِ همهٔ این‌ها، دنیای وسیع آرمان انسانی را در چشم‌انداز تفکر، تکاپو، خواسته و تعهد وی متبلور نمود. این آرمان و یک زندگیِ همواره متعهد به آن، از وی شخصیت و هنرمندی محبوب را به یونان و جهان معرفی کرد.
تئودورآکیس تجسم عینی هنرمند متعهد در جنگ مداوم با نابرابری، استثمار، جهل و دیکتاتوری بود. از این رو آفرینشگر آثار موسیقایی شورانگیز برای یونان و جهان شد. او زندگی‌اش را وقف خلق امید و آرزو برای انسانهای مشتاق برابری و آزادی و سعادت اجتماعی نمود.
موسیقی تئودورآکیس از میان رنج‌ها و عشق‌های میهنش و مرارتها و تکاپوهای جهانی محاط در آن خلق شدند. هم از این سبب است که آثارش جامهٔ انسانی و جهانی به بر کرده و هم‌تراز با آثار ادبی گابریل گارسیا مارکز، چارلز دیکنز، بالزاک و ویکتور هوگو در ردیف آثار جهان‌شمول قرار دارند.
شوق به موسیقی بسان پرنده‌یی از کودکی در جان و روانش بال گرفت. تئودورآکیس بدون ساز، به تمرین موسیقی پرداخت. در سال۱۹۴۲ در ۱۷ سالگی اولین اثر موسیقی‌اش را با ارکستر اجرا نمود. در سال۱۹۶۰ مبادرت به یک انقلاب فرهنگی در یونان برای بازسازی موسیقی ویران شدهٔ کشورش زد.
در پی کودتای نظامیان در یونان که از آوریل ۱۹۶۷ شروع شد، تئودورآکیس به زندگی مخفی و مبارزه علیه دیکتاتوری نظامیان روی آورد. این سرآغاز تولد آثار موسیقی شورانگیز وی در مخفی‌گاهها بود. این موسیقی با تلفیق شعر شاعران مترقی چون یانیس ریتسوس، بسان بمبی در فضای دیکتاتورزدهٔ یونان منفجر شد. حکومت نظامیان موسیقی تئودورآکیس را ممنوع اعلام کرد، وی را دستگیر و تبعید نمود. گویی تفنگ و زندان می‌تواند از پس فرکانس‌های صدا و نوا و الفباهای کلمهٔ آزادی برآید!
تئودورآکیس دوران چهار سالهٔ تبعید را به بازسازی موسیقی یونان و تولید آثار امیدبخش، آرزوساز، شوق‌آور و شورانگیز علیه دیکتاتوری پرداخت. موسیقی او از مرزهای یونان گذشت و به فرهنگ جهان پیوست. روشنفکران و آزادیخواهان جهان از وی حمایت کردند. در همین زمان بود که پابلو نرودا، سالوادور آلنده، جمال عبدالناصر، یاسر عرفات، اولاف پالمه، فرانسوا میتران و ویلی برانت از تئودورآکیس حمایت کرده و برخی از اینان به وی نشان و مدال افتخار هدیه نمودند.
در سال۱۹۷۴ با سقوط دیکتاتوری نظامیان در یونان، تئودورآکیس به میهنش بازگشت. نخستین اولویتش تکمیل بازسازی موسیقی یونان و اجرای پیاپی کنسرت برای مردم مشتاق آثارش بود. سپس سه دوره نماینده پارلمان شد و دو سال هم وزیر دولت. اندیشهٔ جهان‌شمول تئودورآکیس را باید در متعهد بودن او به بالا بردن سطح آگاهی بین‌المللی نسبت به حقوق‌بشر، مسائل زیست‌محیطی و صلح شناخت. قدرشناسی از این فعالیت‌های وی منجر به اهدای دکترای افتخاری از جانب چندین دانشگاه اروپا و آمریکا و کانادا شد.
نام تئودورآکیس و آثار مشهور وی، پس از قیام سال۱۳۵۷ ــ به‌خصوص در تیرماه ۱۳۵۸ پس از نمایش فیلم زد (Z) با موزیک متن ساختهٔ او ــ وارد ایران شد. بالندگی و زیبایی معنا و نواهای آثارش به‌سرعت در میان نسل مشتاق آزادی رواج یافت. از آن پس کاست‌های آثار وی از پرفروش‌ترین آثار موسیقی در ایران شدند.
تئودورآکیس خالق آثاری بس زیبا و نافذ برای انسانهای مشتاق زندگی و زیبایی و آزادی،
موسیقی‌دانی معرفت‌شناس و فرهنگ‌ساز با قدرت سازها و نواها و صداها،
آفرینشگر قطعات بسیار شورانگیز در آلبوم «ترانه‌های میهن تلخ» در وصف سال‌های اشغال یونان و جنگ جهانی دوم،
خالق موزیک متن جهانی‌شده در فیلم زد (Z)،
آفرینندهٔ اثر معروف زوربای یونانی،
و سازندهٔ موزیک متن جهانی‌شده در فیلم حکومت نظامی.
جهان یکی از بااستعدادترین زیبایی‌آفرین‌هایش را از دست داد. هنرمندی که با زبان مشترک موسیقی بسا عشق‌ها، امیدها و خاطره‌ها را در پنج قاره، همراه زندگی انسان‌ها کرد. خاطره‌هایی که اکنون با شنیدن آثار شورانگیز تئودور آکیس، رثای او و ستایشش را زمزمه می‌کنند...
