۲۸مهر۱۴۰۰
اشرف ۳
یک سؤال ضروری
سرمایهٔ اصلی و تعیینکنندهٔ مقاومت ایران در مصاف سرنوشتساز با دیکتاتوری جرار دینی چیست؟
آیا این مقاومت از سرزمین آزاد شده و خاک برخوردار است؟
آیا چاه نفت، معادن طلا و الماس یا پول کلان دارد؟
آیا از ناو هواپیمابر، جنگندههای رادارگریز، موشکهای قارهپیما با کلاهکهای اتمی و پهپادهای پیشرفته استفاده میکند؟
آیا پایگاههایش در خاک میهنش واقع شده است؟
آیا بخشی از حاکمیت است و میتواند در شرایط مناسب با توسل به بخشی از نیروی نظامی حاکمیت، قدرت را به دست بگیرد؟
آیا به یک ابر قدرت وابسته است و با اتکا به نیروی نظامی آن میخواهد سپاه پاسداران را زمینگیر کرده و قدرت سیاسی را به دست بگیرد؟
پاسخ، بی نیاز به کنکاشهای عمیق و چرتکهاندازیهای معمول منفی است.
پس سرمایهٔ این مقاومت و سوختبار اصلی آن در آوردگاه براندازی چیست؟
اجازه دهید در این مبحث به آموزههای کسی مراجعه کنیم که برای نخستین بار این سرمایه را در مقاومت ایران کشف کرد و بر اهمیت آن انگشت گذاشت: مریم رجوی
تعهد به آزادی
مریم رجوی در سخنرانی خود بهمناسبت اولین سالگرد شهیدان موشکباران لیبرتی در ۷آبان ۹۴ موتور محرکهٔ مقاومت ایران را معرفی میکند:
«نقطه آغاز جهشهای عظیم، تعهد است. در زمانهیی که جهان اسیر بیتعهدی است، در زمانهیی که کرامت انسان را به مسلخ میبرند، در دوران تلاشی اخلاقی و اجتماعی کشورمان ایران، در دوران فروپاشی ارزشها، تعهد ما بهآزادی، به انسانیت و بهمجاهدت، سرمایه ماست. تعهدات ما، رمز استحکام، پویایی و رویان بودن این جنبش و حافظ ارزشهایی است که برای آن جنگیدهایم.
اولین و بزرگترین تعهد نبرد برای آزادی مردم ایران و سرنگونی رژیم ولایت فقیه و برچیدن بساط بنیادگرایی و جنگافروزی این رژیم در کل منطقه است. تعهد من، دادخواهی شهیدان است. دادخواهی سی هزار زندانی قتلعام شده و دادخواهی خون کهکشانی پرتلألو از بهترین، آگاهترین زیباترین و دلیرترین فرزندان ایرانزمین و تعهد مبارزاتی من، اثبات و تحقق هدف بالابلند مسعود رجوی است که در تاریکترین روزها، در پرکینهترین زمانها بپا خاسته و اخگر فروزان مقاومت و آزادی را در مهیبترین رویارویی بین ارتجاع و انقلاب شعلهور نگهداشته است».
ذخایر و ارزشهای انسانی
پاسخ به تعهد آزادی مردم ایران و سرنگونی رژیم ولایت فقیه بیتردید نیاز به کادرهایی دارد که آن را محقق کنند؛ یعنی سرمایهٔ انسانی. سرمایهیی که بسا فراتر از ناو هواپیمابر، جنگندههای رادارگریز، زیردریایی اتمی یا پهپادهای پیشرفته عمل میکند و کارآیی دارد.
منظور از سرمایه انسانی در این بحث خاص، درغلتیدن به مفاهیم ساییدهشده از این کلیدواژه نیست. بهعبارت دیگر ما نمیخواهیم تعریف متداول از سرمایهٔ انسانی (human capital) را مورد بحث قرار دهیم. زیرا در این مفهوم ـ که واضع آن تئودور ویلیام شواتز، اقتصاددان آمریکایی است ـ نگاه به انسان بهعنوان بخشی از فرایند تولید کالا و منافع اقتصادی مدنظر است. این دیدگاه، نیروی کار انسان را در کنار ابزار تولید، نوعی کالای قابل خرید و فروش میداند. این نظرگاه کالانگرانه، استعدادهای انسانی مانند توانایی فکری، توانایی اخلاقی شامل پشتکار، شجاعت، پاکدامنی و... ، توانایی در برقراری ارتباط با همنوعان و توانایی فیزیکی را با پول مورد سنجش قرار میدهد. گویی که انسان نیز یک ارزش کالایی دارد و میتوان آن را قیمتگذاری کرد.
علاوه بر آن باید روشن کنیم که منظور از سرمایهٔ انسانی نوعی درغلیتدن به وادی نخبهگزینی و نخبهگرایی (elitism) نیست. مقاومت ایران به فرمولی برای بارز کردن توانمندیهای انفجاری انسان متکی است که قابل تعمیم برای تمامی انسانها صرفنظر از نژاد، جنس، مذهب و ملیت آنهاست.
انقلاب در اندیشه و نگرش
استخراج توانمندیهای لایزال و پایانناپذیر انسانی مستلزم یک انقلاب در اندیشه و نگرش نسبت به انسان و چرایی خلقت او در جهان آفرینش است. این دیدگاه انسان را وجودی مسئول، انتخابگر و صاحب اراده میداند که در ارتباط با نقطهٔ بیرون از خود (کسی که این مسیر را پیموده) میتواند استعدادهای مکنون خود را بارز سازد و با انتخابهایش به بازآفرینی خود و دیگران بنشیند. مبارزه برای آزادی دیگر انسانها و خوشبختی همنوع غایت آمال چنین انسانی است. در این مسیر او ارزشهایی را کسب میکند که در غار انزوا و پیلهٔ خود یا گرفتار شدن در چرخهٔ یک زندگی عادی و با هدف کسب سود به آن نمیتواند برسد. ارزشهایی مانند فدا، صداقتورزی، شنیدن دیگران، مبارزه بیچشمداشت، مقدم دانستن دیگران بر خود، قربانی کردن منافع فردی در پای منافع جمع، آرمانگرایی، آزاداندیشی، سختکوشی، کار گروهی و تیمی، مبارزه با استثمار در نگرش، نفی دوجنس دیدن زن و مرد و... که مضمون تمامی آنها کانالیزه کردن انرژیهای انسانی این مقاومت برای سرنگونی استبداد دینی و برقراری یک جمهوری دمکراتیک در ایران است. این انرژی را پایانی نیست؛ زیرا برای ارزشهای انسانی نمیتوان پایانی متصور بود.
این است راز نو شدن، ماندگاری، بالندگی و قدرت این مقاومت؛ مقاومتی که تبلور راستین ارادهٔ خلق قهرمان ایران است.