۱۴تیر۱۴۰۰
خاموشی در تهران - عکس از آرشیو
در حالی‌که مقام‌های توانیر رژیم درباره احتمال افزایش خاموشی‌ها در روزها و هفته‌های آینده؛ شرایط اضطراری اعلام کردند. محمدحسن متولی زاده، مدیرعامل توانیر رژیم گفت وضعیت در حدود یک ماه آینده «اضطراری» و سال۱۴۰۰ «از چند جهت سالی استثنایی است».
خاموشیهای گسترده در حالی است که مجلس ارتجاع به‌دنبال کسب درآمد ۵۰۰میلیون دلاری از رمزارزها است و صادرات برق به کشورهای همسایه نیز ادامه دارد.
روزنامه حکومتی همدلی در مطلبی با عنوان «بحران برق و هزاران سؤال بی‌پاسخ» به تاریخ ۱۴تیرماه نوشت: دیروز در ظهر یکی از گرم‌ترین روزهای تابستانی دیگر، برق بسیاری از مناطق پایتخت قطع بود، در حالی تهرانی‌ها از قطعی برق در جای‌جای پایتخت گله می‌کردند که همزمان اخبار جسته و گریخته‌ای نیز از خاموشی در نقاط دیگر کشور شنیده می‌شد. البته قطعی برق روز گذشته تهران در حالی بود که شنبه شب نیز بخش زیادی از مناطق پایتخت، برای چند ساعت خاموش بود. این موضوع در روزهای اخیر با توجه زیادی از سوی کاربران فضای مجازی همراه شده و روایت‌های متفاوتی از لحظات خاموشی مطرح است. در این میان یکی از نکات قابل توجه برای اذهان عمومی، قطعی برق گسترده توسط وزارت نیرو در نقاط مختلف کشور، درست بعد از تمام شدن انتخابات است. اما این تمام ماجرا نیست، در حالی در واپسین ساعات شنبه، بسیاری از مناطق تهران و البرز در خاموشی به سر بردند که این قطعی برق کاملاً خارج از برنامه زمانبندی اتفاق افتاد که نشان از بی‌تدبیری و بی‌برنامگی وزارت نیرو در این زمینه دارد. این در حالی است که روز گذشته مدیر عامل توانیر در جریان نشست خبری در پاسخ به‌علت خاموشیهای بی‌موقع و بدون برنامه یا غیرمطابق با جداول ارائه شده گفت: «برای تمام استانها سقف مصرف تعیین شده و الزام کرده‌ایم که استانها این سقف را رعایت کنندٰ اما اگر میزان مصرف از سقف تعیین شده افزایش یابد احتمال وقوع خاموشی وجود دارد و تمام تلاش ما این است که خاموشی اتفاق نیفتد اما اگر خاموشی اتفاق افتاد بر اساس جداول زمانبندی باشد».
روزنامه حکومتی به طرح مجلس ارتجاع در زمینه کسب درآمد ۵۰۰میلیونی اشاره می‌کند و نوشت: قابل توجه‌تر اما، طرح جدید مجلس در زمینه کسب درآمد ۵۰۰میلیون دلاری دولت از رمزارزها است که نشان می‌دهد تازه داستان شروع شده و بعید نیست که این بحران در سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد.
چند روز پیش، طرحی با عنوان «حمایت از استخراج رمزارز و ساماندهی بازار مبادلات داخلی آن» در کمیسیون اقتصادی مجلس تهیه شد که بر شدت نگرانی‌ها در زمینه بحران برق دامن زد. بر اساس این طرح، وزارت صنعت، معدن و تجارت، مسئول صدور مجوز مزارع استخراج رمزارز خواهد بود و باید با همکاری وزارت‌خانه‌های اقتصاد، نفت، نیرو و ارتباطات، «پردازش مزارع استخراج رمزارز کشور را به‌سوی تولید درآمد ناخالص سالانه ۵۰۰میلیون دلار در سال۱۴۰۱ ببرد. نگاه دولتی‌ها به کسب درآمد از این راه در حالی است که چند وقت پیش سخنگوی صنعت برق گفته بود: «صنعت برق به‌دلیل استخراج غیرمجاز ارز دیجیتال که مصرف برق بالایی را به خود اختصاص داده، تحت فشار است».
از سوی دیگر، در حالی نگاه سکانداران اقتصادی به کسب درآمد از این راه است که گزارشهای خوبی از وضعیت برق در نقاط مختلف کشور به گوش نمی‌رسد و در این میان بیشتر مناطق جنوبی در گرم‌ترین روزهای سال، با چالش بیشتری همراه هستند؛ مجتبی می‌نویسد: «روز شنبه، در گرما و شرجی بوشهر، از ساعت یک تا چهار و نیم برق نداشتیم، اما صدای ما را کسی نمی‌شنود».
این گزارشهای تلخ در حالی مطرح است که به‌نظر می‌رسد طی سال‌های اخیر سکانداران وزارت نیرو دست روی دست گذاشته و در بخش تولید نیروگاهی هزینه‌ای نکرده‌اند، یا در صورت سرمایه‌گذاری در این بخش، طرح‌های کاملاً بدون کارشناسی را روی کار آورده‌اند. بسیاری از طرح‌های وزارت نیرو که خروجی‌ای جز خاموشیهای مکرر؛ آن هم در گرم‌ترین روزهای سال، ندارد، به‌عنوان سیاسی‌کاری یکی از مهم‌ترین وزارت‌خانه‌ها و زیرمجموعه‌هایش یاد می‌کنند چرا که در صورت انجام طرح‌های نیروگاهی کارشناسی شده، حالا وضعیت به گونه دیگری بود.
در این میان ماینینگ یا استخراج رمزارزها از دیگر عوامل تاثیرگذار در خاموشیهای اخیر مطرح است و برخی نیز دلیل اصلی این بحران را صادرات برق به کشورهای همسایه عنوان می‌کنند.
این گمانه‌زنی‌ها در حالی مطرح است که بر اساس برآوردها حدود ۴۰درصد از برق عراق از سوی ایران تأمین می‌شود و نکته قابل توجه این است که بر اساس اظهارات وزیر نیرو در تابستان سال گذشته، میزان صادرات برق به افغانستان افزایش می‌یابد. البته دستیابی به صادرات به خودی خود بد نیست و نشان از پیشرفت کشور در این زمینه دارد، اما سؤالی که می‌توان مطرح کرد این است که با بحرانی که این‌روزها اقشار مختلف جامعه در مناطق مختلف کشور با آن مواجه هستند و این خاموشیهای گسترده زندگی را از روال معمول خود خارج کرده، چه نیازی به صادرات در این حوزه است؟
تحت این شرایط که به‌گفته خود سکانداران وزارت نیرو، استخراج رمزارزها فشار زیادی به شبکه برق وارد می‌کند، چه ضرورتی برای کسب درآمد دولت از این راه است؟.
آیا زمان آن نرسیده که از دانش کشورهای توسعه‌یافته در زمینه مدیریت صنعت برق کمک بگیریم یا باید هر طور شده و به هر قیمتی، با شرایط موجود کنار بیاییم. یادمان باشد، زندگی‌ها دیگر ماشینی شده و خیلی از کارهای روزمره وابسته به برق است. مثلا همین درهای برقی پارکینگ‌ها، در شرایط اضطراری افراد چگونه می‌توانند خودروهای خود را از پارکینگ خارج کنند؟. یا همین دورکاری که حالا با بحرانی‌تر شدن وضعیت کرونا، کارها را به اینترنت وابسته‌تر کرده. به‌نظر می‌رسد تناقض بزرگی میان دورکاری و مدیریت برق و اینترنت وجود دارد.
آیا وزارت نیرو یک بار شده پای در و دل‌های مردم در این زمینه نشسته باشد و از مشکلات آن با چنین خاموشی‌ها با خبر شود؟ راستی وزارت نیروهایی به‌عملکرد خود در زمینه مدیریت منابع آبی و برق چه نمره‌ای می‌دهند؟ هر چه که هست حالا گرمای زودرس، نبود نیروگاههای برق آبی، افزایش مصرف و توسعه رمزارزهای غیرمجازی عاملی برای وقوع خاموشی‌ها و انتشار جداول خاموشی‌ها عنوان می‌شوند، اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که چرا خاموشیهای تحمیلی حداقل منطبق بر جداولی که مسئولان خودشان ارائه می‌دهند نیستند؟
